Нарадзіўся Янка Купала (Іван Дамінікавіч Луцэвіч)
25 чэрвеня (7 ліпеня) 1882 года ў фальварку Вязанка Вілейскага павета (цяпер -
Маладзечанскі раён) у сям'і арандатара. Скончыў Беларускае народнае вучылішча.
Пасля смерці бацькі ў 1902 году займаўся гаспадаркай, быў настаўнікам і пісарам,
прыказчыкам, практыкантам і нават памочнікам вінакура на прыватнай піваварні ...
Усё гэта дазволіла яму вывучыць жыццё і звычаі землякоў, народная творчасць і
фальклор.
Пісаць пачаў на польскай мове. Першы вядомы беларускі верш «Мая
доля» датаваны 1904 годам. Першы надрукаваны верш на беларускай мове - «Мужык»
(15 мая 1905 г. у мінскай газеце «Северо-Западный
край»).
Да 26 гадоў сярод яго творчых напрацовак ўжо былі першыя вершы. На
працягу 1908-1913 гадоў адзін за іншым у Пецярбургскім выдавецтве «Загляне сонца
і ў наша ваконца» выходзяць яго паэтычныя зборнікі: "Жалейка", "Гусляр", "Шляхам
жыцця». Паралельна Янка Купала працуе ў «Нашай ніве» - першай беларускай
нацыянальнай штотыднёвай газеце, дзе друкуе вершы і нататкі, крытычныя артыкулы
і перадавіцы. У 1914 годзе заснавальнікі газеты Аляксандр Уласаў і браты Іван і
Антон Луцкевічы прапанавалі Янку Купалу пасаду галоўнага рэдактара, і ён з
ахвотай згадзіўся, аддаўшы гэтай працы два гады.
Да гэтага часу ім ужо былі створаны творы, якія стануць
несмяротнымі: паэмы «Адвечная песня» і «Сон на кургане», п'еса
«Паўлінка».
У 1919 годзе ён пераязджае ў Менск, і тут з-пад яго пяра выходзяць такія
творы, як «Раскіданае гняздо» і «Прымакі», «Магіла льва» і «Курган».
Была
сярод гэтых твораў і «Тутэйшыя» - п'еса, якая прынясе Янку Купалу гонар і славу,
праўда, праз дзесяцігоддзі. Ён тонка і дакладна адчуваў глыбінную сутнасць
зменаў у грамадстве і нацыянальнай свядомасці. Менавіта адлюстраванне гэтых
пераменаў, паказ працэсу абуджэння беларускага народа і прывялі да таго, што
трагікамедыя «Тутэйшыя» амаль 60 гадоў была пад забаронай для пастаноўкі і
апублікавання.
28 чэрвеня 1942 г., за некалькі дзён да свайго 60-годдзя, паэт
трагічна загінуў у Маскве. Абставіны гэтай трагедыі не высветлены да гэтага
часу. У 1962 году урна з прахам беларускага класіка перавезена ў Мінск і
ўрачыста перапахаваная на Вайсковых могілках.
Сайт Я.Купалы: http://yankakupala.ru/
Комментариев нет:
Отправить комментарий