Янка Купала

Нарадзіўся Янка Купала (Іван Дамінікавіч Луцэвіч) 25 чэрвеня (7 ліпеня) 1882 года ў фальварку Вязанка Вілейскага павета (цяпер - Маладзечанскі раён) у сям'і арандатара. Скончыў Беларускае народнае вучылішча. Пасля смерці бацькі ў 1902 году займаўся гаспадаркай, быў настаўнікам і пісарам, прыказчыкам, практыкантам і нават памочнікам вінакура на прыватнай піваварні ... Усё гэта дазволіла яму вывучыць жыццё і звычаі землякоў, народная творчасць і фальклор.

Пісаць пачаў на польскай мове. Першы вядомы беларускі верш «Мая доля» датаваны 1904 годам. Першы надрукаваны верш на беларускай мове - «Мужык» (15 мая 1905 г. у мінскай газеце «Северо-Западный край»).

Да 26 гадоў сярод яго творчых напрацовак ўжо былі першыя вершы. На працягу 1908-1913 гадоў адзін за іншым у Пецярбургскім выдавецтве «Загляне сонца і ў наша ваконца» выходзяць яго паэтычныя зборнікі: "Жалейка", "Гусляр", "Шляхам жыцця». Паралельна Янка Купала працуе ў «Нашай ніве» - першай беларускай нацыянальнай штотыднёвай газеце, дзе друкуе вершы і нататкі, крытычныя артыкулы і перадавіцы. У 1914 годзе заснавальнікі газеты Аляксандр Уласаў і браты Іван і Антон Луцкевічы прапанавалі Янку Купалу пасаду галоўнага рэдактара, і ён з ахвотай згадзіўся, аддаўшы гэтай працы два гады.

Да гэтага часу ім ужо былі створаны творы, якія стануць несмяротнымі: паэмы «Адвечная песня» і «Сон на кургане», п'еса «Паўлінка».

У 1919 годзе ён пераязджае ў Менск, і тут з-пад яго пяра выходзяць такія творы, як «Раскіданае гняздо» і «Прымакі», «Магіла льва» і «Курган». Была сярод гэтых твораў і «Тутэйшыя» - п'еса, якая прынясе Янку Купалу гонар і славу, праўда, праз дзесяцігоддзі. Ён тонка і дакладна адчуваў глыбінную сутнасць зменаў у грамадстве і нацыянальнай свядомасці. Менавіта адлюстраванне гэтых пераменаў, паказ працэсу абуджэння беларускага народа і прывялі да таго, што трагікамедыя «Тутэйшыя» амаль 60 гадоў была пад забаронай для пастаноўкі і апублікавання.

28 чэрвеня 1942 г., за некалькі дзён да свайго 60-годдзя, паэт трагічна загінуў у Маскве. Абставіны гэтай трагедыі не высветлены да гэтага часу. У 1962 году урна з прахам беларускага класіка перавезена ў Мінск і ўрачыста перапахаваная на Вайсковых могілках.

Сайт Я.Купалы: http://yankakupala.ru/